Najmłodsi posiadają odporność wrodzoną, jednak to ta nabyta odgrywa bardzo ważne znaczenie Nie jest ona jednak dostatecznie rozwinięta u dzieci, ponieważ układ immunologiczny kształtuje się przez całe życie. Istnieją jednak sposoby, które podnoszą odporność u dzieci oraz wspomagają jej prawidłowy rozwój. Podpowiadamy, jak wzmocnić odporność u dziecka i w jaki sposób dbać o jej utrzymanie!
Spis treści:
- Dlaczego warto wzmacniać odporność dziecka?
- Sterylne warunki, a odporność dzieci
- Jak wzmocnić odporność u dziecka – dieta
- Odporność dziecka a aktywność fizyczna
- Rola flory bakteryjnej dla odporności dziecka
- Jak działają leki na odporność dla dzieci?
Dlaczego warto wzmacniać odporność dziecka?
Od odporności organizmu zależy to, jak często dziecko choruje i jaki przebieg przyjmuje dane schorzenie. Sprawnie funkcjonujący układ immunologiczny niszczy patogeny chorobotwórcze jeszcze zanim te namnażają się w organizmie. Co więcej, zdrowy i silny organizm jest w stanie zapobiegać rozwojowi infekcji, m.in. dzięki naturalnym barierom ochronnym, takim jak skóra, błony śluzowe, flora bakteryjna, czy enzymy bakteriobójcze.
Jeśli natomiast dojdzie do rozwoju choroby, prawidłowo funkcjonujący system immunologiczny umożliwia szybki powrót do zdrowia. Dlaczego więc dzieci często ,,łapią” przeziębienie? Otóż odporność dziecka jest niedojrzała, przez co może ono często chorować.
Matczyne przeciwciała przekazywane dziecku w trakcie życia płodowego przez łożysko, a później wraz z mlekiem chronią niemowlę tylko przez pierwsze miesiące życia. Już 9-miesięczne dziecko zwykle nie posiada odporności otrzymanej od matki. W tym czasie przeważa natomiast odporność nabyta, która rozwija się po kontakcie z drobnoustrojami lub w wyniku szczepień ochronnych. Co ważne, proces kształtowania odporności trwa przez całe życie. To, jak silny układ odpornościowy wypracuje małe dziecko będzie rzutowało na częstotliwość infekcji w życiu dorosłym. Dlatego też tak ważne jest, aby wzmacniać odporność dziecka od najmłodszych lat.
Prawdą jest, że odporność wrodzona dziecka (nieswoista) towarzyszy każdemu od urodzenia. Stanowią ją m.in. bariery mechaniczne i biologiczne, takie jak skóra, błony śluzowe, czy ruchy rzęsek wywołujące kaszel i kichanie w celu pozbycia się patogenów chorobotwórczych. Cechy te są niezależne, posiada je każde dziecko, jednak gdy dojdzie do przedostania się patogenu do organizmu, kluczową rolę odgrywa właśnie odporność nabyta. Warto wspomnieć, że również o odporność wrodzoną warto dbać, zwłaszcza, jeśli dziecko cierpi na choroby przewlekłe, np. dotykające skóry, które osłabiają naturalne bariery obronne.
Jednym z elementów dbałości o odporność dziecka jest zachowanie higienicznego trybu życia. Nie należy jednak mylić tego pojęcia ze sterylnością. Pamiętajmy, że pamięć immunologiczna kształtuje się po kontakcie z patogenem. Warto pozwolić dziecku, aby od czasu do czasu ubrudziło się podczas zabawy.
U dziecka należy wypracować potrzebę dbałości o czystość. Jest to regularne mycie zębów, kąpiel i mycie dłoni przed posiłkiem. Mylne jest natomiast uznanie, że dziecko powinno przebywać w sterylnych warunkach. Najmłodsi, którzy nie mają kontaktu z patogenami, mogą częściej chorować, nawet przy niewielkim osłabieniu organizmu.
Dziecko należy chronić przed zanieczyszczeniami chemicznymi, toksynami i spalinami, jednak odrobina brudu zwykle wpływa korzystnie na kształtowanie odporności. Jest to jeden z elementów tzw. hartowania, które obejmuje również stopniowe przyzwyczajanie dziecka do zmiany temperatury. Jeśli od najmłodszych lat zakładamy dziecku zbyt grube ubrania i unikamy wietrzenia pomieszczeń, może być ono bardziej podatne na infekcje. Na spacery warto więc wybierać się również w chłodne dni.
Jak wzmocnić odporność u dziecka – dieta
Układ immunologiczny to złożony system komórek, narządów, enzymów i reakcji, które łączy wspólny cel, jakim jest ochrona organizmu przed zagrożeniem. Jednym z najważniejszych czynników, które wpływają na odporność u dziecka, jest odpowiednia dieta.
Istnieje szereg związków, Należycie zbilansowana dieta stanowi klucz do prawidłowego rozwoju dzieci. Jeśli maluch często choruje i zastanawiamy się, co na odporność u dziecka będzie najlepsze, warto zwrócić uwagę na produkty zawierające związki dla funkcjonownaia układu odpornościowego. Są to głównie:
- witamina A,
- witamina E,
- witamina C,
- witamina D,
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe,
- selen,
- cynk,
- żelazo.
Odporność dziecka a aktywność fizyczna
Na odporność dziecka ogromny wpływ ma styl życia. Poza dietą warto zadbać także o odpowiednią dozę aktywności fizycznej, która wpływa korzystnie na każdy aspekt rozwoju najmłodszych. Zachęcając dziecko do uprawiania sportu, oczywiście dostosowanego do jego możliwości, wesprzesz nie tylko odporność dziecka, ale także:
- zdrowy rozwój kości i mięśni;
- układ sercowo-naczyniowy;
- zachowanie prawidłowej masy ciała;
- wzmocnienie organizmu;
- rozwój układu nerwowego.
Warto wypracować u dziecka nawyk kreatywnej zabawy, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Dzieci spędzające wiele godzin w pomieszczeniach są bardziej narażone na otyłość, stają się mniej odporne na zmiany temperatury, a często również witaminy D, która syntetyzowana jest z udziałem promieni słonecznych.
Rola flory bakteryjnej dla odporności dziecka
Zdecydowana część układu immunologicznego funkcjonuje dzięki jelitom, a dokładniej naturalnej florze bakteryjnej i licznym komórkom odpornościowym, które się w nich znajdują. Wymieniając, co jest dobre na odporność u dziecka, nie należy więc zapominać o probiotykach.
Bakterie naturalnie bytujące w organizmie zapobiegają namnażaniu się patogenów szkodliwych. Flora jelitowa może ulegać osłabieniu pod wpływem chorób, przyjmowanych leków lub niewłaściwej diety.
Co ważne, jelita są pokryte nabłonkiem. Już jego obecność stanowi barierę mechaniczną chroniącą przed wnikaniem drobnoustrojów. Ponadto znajduje się w nich sieć komórek zawierających immunoglobuliny. Są one odpowiedzialne m.in. za wytwarzanie cytokin, które informują układ odpornościowy o obecności ewentualnego zagrożenia.
W przypadku zaburzeń naturalnej flory bakteryjnej do jej odbudowania konieczne jest przyjmowanie probiotyków lub zwiększenie ilości pokarmów z ich zawartością, np. kapustę i ogórki kiszone, kefiry, maślanki i naturalne jogurty. Warto więc wzmacniać odporność dziecka mając na uwadze także zdrowie układu pokarmowego.
Jak działają leki na odporność dla dzieci?
Jest to płyn, który wygodnie można podać dziecku powyżej 3. roku życia.
Zawiera on ekstrakty z kwiatu lipy drobnolistnej, bzu czarnego i dziewanny wielkokwiatowej, które wspomagają odporność dziecka. Dodatkowo płyn wspiera układ oddechowy dzięki zawartości ekstraktu z korzenia pelargonii afrykańskiej i prawoślazu lekarskiego. Z kolei składnik, jakim jest ekstrakt z ziela werbeny pospolitej zwiększa odporność dziecka na niekorzystne warunki panujące w otoczeniu i chroni komórki organizmu przed wpływem wolnych rodników. Cynk wspomaga natomiast odporność, a biotyna dodatkowo wspiera ochronę błon śluzowych. Preparat ten stanowi więc dobry sposób na wsparcie odporności u dzieci i a także osób dorosłych.
Lek. Michał Dąbrowski
Źródła:
- Dymarska E., Grochowalska A., Jaskuła-Błaszak M., Porażka J., Krauss H., Chęcińska-Maciejewska Z.: Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy w różnych grupach wiekowych. Probl. Hig. Epidemiol. 2017, 98(1): 63-92. https://www.phie.pl/pdf/phe-2017/phe-2017-1-063.pdf (data odczytu: 18.12.2020).
- Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I.: Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl Hig Epidemiol 2017, 98(2): 110-117. https://www.phie.pl/pdf/phe-2017/phe-2017-2-110.pdf (data odczytu: 18.12.2020).
- Zielińska-Pisklak M., Szeleszczuk Ł, Kuras M.: Rola witaminy C i cynku we wspomaganiu układu odpornościowego. https://www.researchgate.net/profile/Lukasz_Szeleszczuk2/publication/273832241_Rola_witaminy_C _i_cynku_we_wspomaganiu_ukladu_odpornosciowego/links/567e424508aebccc4e040e04/Rola-witaminy-C-i-cynku-we-wspomaganiu-ukladu-odpornosciowego.pdf (data odczytu: 18.12.2020).
