Alergia wziewna to nadmierna odpowiedź układu odpornościowego na kontakt z alergenem. Reakcja alergiczna najczęściej wywoływana jest przez pyłki roślin. Pojawiają się wówczas objawy, takie jak kichanie, łzawienie oczu i świąd skóry, ale nie tylko. Przekonaj się, co jeszcze może wskazywać na uczulenie i na czym polega terapia alergii pyłkowej!
Spis treści:
- Co to jest alergia na pyłki?
- Uczulenie na pyłki – jakie są objawy?
- Przyczyny alergii na pyłki – najczęściej uczulające rośliny
- Na czym polega terapia przeciwalergiczna?
- O czym powinien wiedzieć alergik?
Co to jest alergia na pyłki?
Alergia (uczulenie), to reakcja układu immunologicznego na alergen (czynnik uczulający), który jest nieprawidłowo odbierany jako potencjalne zagrożenie. Alergeny nie są szkodliwe dla osób zdrowych, jednak dla alergika są inicjatorem reakcji alergicznej/zapalnej.
Układ odpornościowy alergika po kontakcie z alergenem rozpoczyna obronę, której celem jest jego unieszkodliwienie i usunięcie z organizmu. W konsekwencji pojawiają się objawy alergii, które mogą dotyczyć układu oddechowego, skóry oraz narządów wewnętrznych.
Uczulenie na pyłki to alergia wziewna, co oznacza, że alergen przedostaje się do organizmu poprzez drogi oddechowe. Wyróżnia się alergię wziewną całoroczną i sezonową. Ta ostatnia to właśnie alergia na pyłki, ponieważ w tym przypadku alergik nie ma stałego kontaktu z czynnikiem uczulającym, a jedynie w okresie pylenia roślin, najczęściej wiosną, choć okres ten trwa zgodnie z kalendarzem pyleń najczęściej od kwietnia do września.
Uczulenie na pyłki – jakie są objawy?
Alergia na pyłki u większości osób wywołuje łagodne objawy, niemniej jednak mogą one trwać przewlekle i utrudniać normalne funkcjonowanie, w zależności od okresu pylenia uczulającej rośliny.
Najczęściej występujące objawy alergii na pyłki to:
- częste kichanie;
- wodnisty katar lub uczucie zatkanego nosa;
- łzawienie oczu, pieczenie, nadwrażliwość na światło;
- zaczerwienienie, a nawet zapalenie spojówek;
- drapanie, swędzenie w nosie;
- chrypka, świszczący oddech;
- kaszel.
Zdarza się, że alergia na pyłki przyjmuje ciężki przebieg. Alergik może czuć się ogólnie osłabiony, niekiedy pojawia się gorączka, bóle głowy i zatok, co można mylnie uznać za przeziębienie. U osoby uczulonej może także rozwinąć się astma oskrzelowa z napadami duszności. Alergia na pyłki może wywoływać także objawy skórne, m.in. świąd i wyprysk alergiczny. W skrajnych przypadkach występują także dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, w tym wymioty i biegunki.
Przyczyny alergii na pyłki – najczęściej uczulające rośliny
Alergia na pyłki ma charakter sezonowy. Może trwać od kilku dni do wielu tygodni, w zależności od tego, na jaki rodzaj pyłków uczulona jest dana osoba. Pylenie roślin występuje w okresie ich kwitnienia.
Alergenem najczęściej są pyłki przenoszone wraz z powietrzem. Zwykle są to pyłki roślin, które nie pachną, np. drzew i traw. Kwiaty pachnące zwykle mają pyłki o lepkiej konsystencji, dlatego rzadziej wywołują reakcję uczuleniową, ale może do tego dochodzić np. podczas wąchania roślin.
Najczęściej wymieniane przyczyny alergii to pyłki roślin, takich jak:
- Drzewa, m.in. leszczyna, olcha, wierzba, brzoza, klon, topola, dąb – kwitną od marca i są jedną z głównych przyczyn alergii wywołującej częste kichanie i alergiczne zapalenie gardła w okresie wczesnowiosennym.
- Trawy, np. mietlica pospolita, kostrzewa czerwona, tomka wonna, rajgras wyniosły, wiechlina łąkowa, wyczyniec łąkowy – trawy to najczęstsza przyczyna alergii pyłkowej. Rośliny te uczulają najsilniej w okresie od maja do lipca, ale objawy alergii mogą pojawiać się również w innym okresie.
- Żyto – kwitnie na przełomie maja i czerwca, uczula niemal tak często, jak trawy. W większości przypadków osoby uczulone na pyłki traw reagują objawami alergicznymi także na żyto.
- Chwasty, np. pokrzywa, babka lancetowata, bylica, komosa, szczaw – kwitną od maja do września, jednak nasilony okres alergii przypada na lipiec i sierpień.
Jak radzić sobie z alergią pyłkową?
Istnieje kilka sposobów radzenia sobie z alergią pyłkową. Większość z nich polega na łagodzeniu objawów. Osoby, u których alergia na pyłki przebiega łagodnie, mogą ograniczyć się głównie na unikaniu kontaktu z alergenem. Warto więc wykonać test alergiczny, który określi, na jaki rodzaj pyłku układ odpornościowy reaguje niewłaściwie i kolejno sprawdzić, w jakim okresie pyli dana roślina.
W przypadku wystąpienia objawów alergii pomocne okazują się środki przeciwhistaminowe. Zmniejszają one wydzielanie histaminy, która jest produkowana po kontakcie z alergenem i odpowiada za objawy alergii. W przypadku wystąpienia obrzęku nosa pomocne okazuje się także stosowanie miejscowo działających aerozoli, które obkurczają śluzówkę i zmniejszają przekrwienie.
W celu kontrolowania i łagodzenia objawów nieżytu nosa oraz zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych można również stosować preparaty farmaceutyczne, np. wyrób medyczny Sinulan Forte Allergy. Tworząc błonę ochronną na śluzówce jamy nosowej ogranicza kontakt z alergenami co zapobiega lub minimalizuje rozwój objawów alergii. Do oczu można stosować krople o działaniu przeciwalergicznym.
Alergia na pyłki może być złagodzona poprzez tzw. odczulanie. Metoda ta polega na kontrolowanym podawaniu alergenu w coraz większej ilości, najczęściej w formie szczepionek. Odczulanie prowadzi się pod okiem specjalisty w formie dwuetapowej – sezonowej i całorocznej.
O czym powinien wiedzieć alergik
Osoby uczulone na pyłki powinny przede wszystkim unikać kontaktu z alergenem. W przypadku alergii wziewnej jest to niestety utrudnione, ponieważ pyłki przemieszają się wraz z powietrzem na duże odległości. W okresie występowania wzmożonych objawów, czyli podczas pylenia roślin, na które jesteś uczulony, warto jednak ograniczyć kontakt z przyrodą.
Należy wiedzieć, że obecność pyłków w powietrzu spada w czasie deszczu i bezpośrednio po nim. Ich rozprzestrzenianiu sprzyja natomiast wysoka temperatura i niska wilgotność powietrza. Na wycieczki poza miasto warto więc wybierać się zatem po deszczu.
Osoby mieszkające w mieście powinny unikać wietrzenia pomieszczeń w nocy. Pyłki roślin w ciągu dnia, kiedy temperatura jest wyższa, unoszą się. Nocą natomiast opadają, co zwiększa ryzyko kontaktu z alergenem. Mieszkanie należy więc wietrzyć za dnia, a nocą odpoczywać przy zamkniętych oknach.
Pamiętaj również, że alergia na pyłki roślin niesie ryzyko wystąpienia tzw. alergii krzyżowej. Jeśli jesteś alergikiem, zwracaj uwagę na reakcję organizmu po jedzeniu, ponieważ może u Ciebie wystąpić alergia na pokarmy pochodzenia roślinnego.
Lek. Michał Dąbrowski
STADA/PL/353/2021
Źródła:
- Dadas-Stasiak E., Kalicki B., Jung A.: Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2010|6|2|92-99. https://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-5dbf13c1-02bf-46dc-a9ba-d2b1c84aa39d (data odczytu: 27.10.2020).
- Myłek D.: Alergie, Zapobieganie, Jak rozpoznać alergię, Najnowsze skuteczne metody leczenia, Praktyczne rady dla alergików i ich rodzin. Virtualo, 1 sty 2010 – 556.
